-
1 җимеш бирүче
= җимеш бирә торган плодонося́щий, плодоно́сный -
2 җимеш бирү
плодоноси́ть, дава́ть плоды́ -
3 җимеш бирә торган
-
4 җимеш
сущ.1) плод, фрукт || плодо́вый, фрукто́вый; см. тж. җиләк-җимешашарга яраклы җимеш — съедо́бный плод (фрукт)
кипкән (киптерелгән) җимешләр — сушёные плоды́, сухофру́кты
коелган җимеш — па́далица, па́данец
җимеш агачлары — плодо́вые (фрукто́вые) дере́вья
••агач җимеше белән, адәм эше белән дан ала — погов. де́рево сла́вится плода́ми, а челове́к - дела́ми
2) перен. плод, проду́кт, порожде́ние, результа́ткүпьеллык хезмәт җимешләре — плоды́ многоле́тнего труда́
3) плодо- ( в сложных словах)җимеш питомнигы — плодопито́мник
җимеш үстерүчелек — плодово́дство
җимеш сабы бот. — плодоно́жка
җимеш үстерүче — плодово́д, садово́д
җимеш үстерү совхозы — плодово́дческий совхо́з
•- җимеш бирү
- җимеш бирүче
- җимеш бирә торган
- җимеш корткычы
- җимеш коңгызы
- җимеш филчеге
- җимеш сабы
- җимеш суы
- җимеш тирәлеге
- җимеш уты
- җимеш шикәре -
5 гайрәт
сущ.1) му́жество, отва́га; сме́лостьгайрәт белән тулган йөрәгебез — испо́лнены отва́гой на́ши сердца́
мин үземдә көч, гайрәт сиздем — я почу́вствовал в себе́ си́лу, му́жество
2)а) мощь, гро́зная си́ла ( человека или животного)гайрәте берлән барча җанварларны калтыраткан арыслан — лев, устраша́ющий свое́й мо́щью всех звере́й
б) си́ла, эне́ргия; энерги́чностьгайрәтем юк — нет сил (эне́ргии)
аякларымның гайрәте китте — но́ги обесси́лели
3) пыл, жар, ого́нь; рве́ние; стра́стность; стра́стная пре́данность, фанати́змбөтен гайрәтен туплап — со всей стра́стностью; с душе́вным подъёмом
бөтен гайрәте бушка китте — весь его́ пыл оказа́лся напра́сным
4) перен. гра́дус, кре́пость ( спиртных напитков)колмак җимеш суына гайрәт өсти — хмель уси́ливает кре́пость насто́йки
••- гайрәт бирүярлы эше гайрәт белән, байның эше кодрәт белән (бара) — (посл.) бедня́к берёт эне́ргией (добыва́ет за счёт свои́х физи́ческих сил), а бога́тый - могу́ществом (бога́тством)
- гайрәт итү
- гайрәт кайтаргыч
- гайрәт кайту
- гайрәт кертү
- гайрәт керү
- гайрәт күрсәтү
- гайрәт ору
- гайрәт чәчү
- гайрәт чигерү
- гайрәт кайтару
- гайрәт чигү
- гайрәт сүнү -
6 кисү
перех.1) ре́зать, разре́зать, разре́зывать/разреза́ть, среза́ть/сре́зать, отреза́ть/отре́зать, поре́зать, нареза́ть/наре́зать (хлеб, мясо, колбасу, арбуз, стекло, ткань, бумагу, картон и т. п.) || ре́зание, разре́зывание, разреза́ние, разре́зка, среза́ние, отреза́ние, отре́зывание, отре́зка, наре́зка, наре́зывание || ре́зальный, ре́зательныйтиз кисү — скоростно́е ре́зание
кисү коралы — ре́зальный инструме́нт
кисү өстәле — ре́зательный стол
җиде кат үлчә, бер кат кис — (посл.) семь раз отме́рь, оди́н раз отре́жь
2) ре́зать, опери́ровать, вскрыва́ть (желудок, сердце)3) перен. ре́зать (слух, глаза)төтен күзне кисә — дым ре́жет глаза́
4) перен. ре́зать, схва́тывать ( причинять острую боль)эчне кисә — ре́жет (схва́тывает) в животе́
5) отреза́ть/отре́зать, выделя́ть/вы́делитьҗир кисү — отре́зать земе́льный уча́сток
6) перен.; разг. ре́зать, среза́ть/сре́зать (на экзаменах, зачётах)7) перереза́ть/ перере́зать, переруба́ть/переруби́ть || перереза́ние, перере́зывание, переруба́ние; переру́бка (пополам, надвое)8) пили́ть, распи́ливать/распили́ть ( дрова) || пи́лка, распи́лка (до́со́к для обши́вки до́ма)9) руби́ть, разруба́ть/разруби́ть, сруба́ть/сруби́ть, рассека́ть/рассе́чь (бревно, дрова, лес, камень и т. п.) || ру́бка, разруба́ние, пору́бка, вы́рубка ( леса)10) добыва́ть, руби́ть (уголь, камень)11) поре́зать, подре́зывать, подреза́ть/подре́зать (палец, ногу)12)а) обре́зывать, обреза́ть/обре́зать, подре́зывать, подреза́ть/подре́зать, сре́зывать, среза́ть/сре́зать (сухие ветки яблони, кожицу арбуза, обгорелые корки хлеба и т. п.) || обре́зка, обреза́ние, обре́зывание; подре́з, подре́зка, подре́зывание; срез, сре́зка, среза́ниебалдакка кисү — обре́зка на кольцо́
ябалдашка кисү — подре́зка на кро́ну ( для образования кроны)
җимеш агачларын кисү — обреза́ние плодо́во-я́годных дере́вьев
б) подре́зывать, подреза́ть/подре́зать, обре́зывать, обреза́ть/обре́зать, стричь, подстрига́ть/подстри́чь (волосы, бороду, гриву, ногти, заусенцы)13) спец. крои́ть, выкра́ивать/вы́кроить, раскра́ивать/раскрои́ть, скра́ивать/скрои́ть, закра́ивать/закрои́ть (пальто, костюм, сапоги) || кро́йка, закро́йкакиемне кешесенә карап кисәләр — (посл.) оде́жду раскра́ивают по ме́рке
үлчәүсез кием кисмиләр — (посл.) без ме́рки и ла́пти не сплетёшь (букв. без ме́рки пла́тье не кроя́т)
14) выеда́ть/вы́есть, изъеда́ть/изъе́сть, разъеда́ть/разъе́сть ( о моли и едких веществах) || разъеда́ниепальтоны көя кискән — пальто́ изъе́ла моль
15) переходи́ть/перейти́, пересека́ть/пересе́чь (дорогу, улицу, речку, перевал)16) перен. загора́живать/загороди́ть, прегражда́ть/прегради́ть, отре́зать, перереза́ть/перере́зать (путь, вход, доступ, отход)17) перен. рассека́ть/рассе́чь, разре́зывать, разреза́ть/разре́зать (воздух, волны, облака, лес, горные хребты и т. п.) || рассека́ние, разрыва́ние, разреза́ние18) перен. снима́ть/снять, подреза́ть/подре́зать ( игральную карту) || сня́тие, подреза́ние, подре́зывание, подре́зка19) перен. уре́зывать, уре́зать, подреза́ть/подре́зать, обреза́ть/обре́зать (зарплату, штат, смету, премиальный фонд и т. п.) || уре́зывание, подреза́ние, обреза́ние20) разг.; в разн. знач.; перен. сечь, хлеста́ть/хлестну́ть, стега́ть/стегану́ть || сече́ние, хлеста́ние, стега́ние (кнутом, розгами, хлыстом, плёткой и т. п.), колоти́тьпулемёттан кисү — хлеста́ть из пулемёта; хлестну́ть пулемётным огнём (пулемётной о́чередью)
тәнкыйть белән кисү — хлеста́ть кри́тикой
әй, кистек без дошманны — ну и колоти́ли мы врага́
җил битне кисә — ве́тер сечёт лицо́
21) перен. порыва́ть/порва́ть, обрыва́ть/оборва́ть, прерыва́ть/прерва́ть (знакомство, дружбу, связи, отношения и т. п.)сүзен кисү — прерва́ть (оборва́ть) речь
22) перен. своди́ть/свести́ на нет (что-л.)өметен кисү — свести́ на нет (его́) наде́жды
үз бәхетеңне үзең кисәсең — сама́ сво́дишь на нет своё сча́стье
•- кисеп аудару
- кисеп егу
- кисеп бетерү
- кисеп бирү
- кисеп кую
- кисеп күрсәтеп
- кисеп кыскарту
- кисеп өзү
- кисеп ташлау
- кисеп төшерү
- кисеп үтү
- кисеп чыгару
- кисеп чыгу••кисеп ташлаган (кискән) тырнагына да тормау — но́гтя (мизи́нца, подмётки) не сто́ит; не годи́тся и в подмётки
кискән дә каплаган (салган) — ≈≈ как две ка́пли воды́; на оди́н покро́й
кисәр карасы юк — букв. нет тёмного ме́ста, что́бы отре́зать ( об очень жирном мясе)
См. также в других словарях:
бирү — 1. Нәр. б. берәүнең үзенә тапшыру, кулына тоттыру. Нәр. б. берәүнең карамагына, файдалануына тапшыру. Нәр. б. даими рәвештә сатып яки җибәреп тору магазинда товар б. 2. Хәбәр итү, белдерү (адрес, телефон һ. б. ш. тур.) 3. Тәкъдим итү (урын, юл һ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиләк — 1. Итләч вак җимеш бирә торган кайбер үлән яки куак үсемлекләрнең атамасы составында килә: каен җиләге, мүк җиләге, кура җиләге, нарат җиләге, бүре җиләге һ. б. 2. Розачалар семь. тамырдан чыккан мыекчалар ярдәмендә үрчи һәм вак орлыклар белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җимешлекле — с. Җимеш барлыкка килә торган, җимеш бирә торган җимешлекле чәчәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айва — 1. Роза чәчәклеләр семь. эре, каты һәм ачы җимеш бирә торган көньяк агачы. Шуның җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ананас — Озынча түгәрәк формалы, эре һәм татлы, калын кабыклы җимеш бирә торган көньяк үсемлеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
анар — Әчкелтем баллы җимеш бирә торган көньяк агачы рус. Гранат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
берьеллык — с. Барлык үсеш циклы (орлыктан үсеп чыгып чәчәк атуы, җимеш бирүе һәм бетүе) бер ел эчендә була торган б. үсемлекләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
груша — 1. Роза чәчәклеләр семь. сабак төбеннән очлаебрак киткән шар сыман итләч җимеш бирә торган агач 2. Шуның җимеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зелпе — Парлап урнашкан вак яфраклы, хуш исле алсу һәм ак чәчәк ата, кара коңгырт төстәге җимеш бирә торган куак; рус. Жимолость … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
карагат — диал. Кара, кызыл әчкелтем сусыл җимеш бирә торган тәбәнәк куак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
карлыган — диал. Кара, кызыл әчкелтем сусыл җимеш бирә торган тәбәнәк куак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге